"Mów do niej" Francisco Goldman

Każdy z nas kiedyś przeżył utratę bliskiej osoby i zadawał sobie pytanie – jak dalej żyć? Żałoba jest czasem, w którym dominują uczucia gniewu, żalu i poczucia winy. Świat wydaje się pozbawiony sensu, niekompletny – nic już nie jest i nie będzie takie same. Jak sobie radzić w takiej sytuacji? Francisco Goldman, amerykański pisarz, znalazł na to swój sposób – pisać. Pisać o swojej największej miłości życia – Aurze, młodej Meksykance, dobrze zapowiadającej się pisarce.

Książka jest oddaniem hołdu ich wielkiej ale krótkiej miłości. Od jej śmierci nad morzem minęło cztery lata ale nadal nie może pogodzić się z utratą ich codziennego szczęścia. "Każdy dzień upiorną ruiną. Każdy dzień ruiną dnia, który miał być".

Francisco Goldman stworzył z okruchów ich dni niezwykły manifest miłości, której nie da się pokonać. Nie pozwolił śmierci odebrać mu żony do końca. Każda stronica powieści, to rekonstrukcja ich dni, nawet tych z pozoru banalnych. Nie pozwala żonie odejść. Mówi do niej.

Ich uczucie rodzi się w Nowym Jorku, a wieńczy ślub w meksykańskiej hacjendzie. Tragiczny epilog tej miłości nastąpił dwa lata później. Francisco czuje się winny śmierci swojej żony, co potęgują dodatkowo oskrżenia jej rodziny. Kołem ratunkowym zostały puste stronice, które zalało morze atramentu i morze wylanej Miłości.

"Mów do niej" to recepta dla innych, jak przy zamkniętych drzwiach, sam na sam, można sobie radzić z żałobą. Goldmanowi udało się to, że czytelnik bez zażenowania i skrępowania czyta o utracie drugiej osoby.

zdjęcia z Internetu: mprnews.org i publio.pl

Z cyklu "Książka o książce"

W ostatnich kilkunastu dniach udało mi się przeczytać 2 książki z cyklu "Książka o książce". Pierwsza z nich to "Dom z papieru" Carlos Maria Dominguez, która jest krótką powieścią na temat niebezpieczeństwa wynikające z czytania książek i że umiar w zbieraniu książek jest bardzo wskazany. Drugą książką "Ex libris. Wyznania czytelnika" były eseje Anne Fadiman, która zastanawia się między innymi czy można poślubić dwa księgozbiory, jak układać książki w domowej biblioteczce, czy kilogramy książek, to dobry prezent urodzinowy?
Obie pozycje czyta się niezwykle szybko i przyjemnie - uczta dla każdego książkomaniaka.

Dom z witrażem - Żanna Słoniowska

Żanna Słoniowska w swojej książce „Dom z witrażem” odkrywa przed czytelnikiem tajemnice Lwowa oraz pokazuje krwawą historię Ukrainy, która była i nadal jest bolesna. Autorka na kartach swojej powieści opowiada o tym jak okrutna polityka państwa wpływa na los jednostki. W niezwykle ciekawy sposób posłużyła się historią miasta aby przedstawić niechronologicznie losy czterech kobiet mieszkających pod jednym dachem: Prababki, Aby, matki Marianny i córki. Motyw miasta jest jednym z filarów tej powieści. Konflikt zbrojny o niepodległość Ukrainy w 1918 roku, ruchy banderowskie, protesty antykomunistyczne pod koniec lat 80. XX wieku. Jedną z głównych bohaterek książki jest lwowska śpiewaczka operowa Marianna, która wykonując utwór dla protestującego tłumu zostaje zastrzelona przez snajpera. Scena z pogrzebu daje początek historii.

„Ci, którzy ją zabili, myślą, że uciszyli naszą pieśń.

Ale nawet dzisiaj mogli się przekonać, że brzmi coraz głośniej”

Gdy teraz patrzy się na teraźniejsze wydarzenia na kijowskim Majdanie, gdzie polała się krew i polegli zabici, to ma się wrażenie, że fikcja literacka wdarła się w fabułę powieści. Fakty przedstawione w powieści przez Słoniowską ponownie dały o sobie znać. Znowu można zauważyć jak głęboko było i jest podzielone ukraińskie społeczeństwo.

Córka Marianny poznaje Mikołaja, który miał romans z jej matką, a teraz został jej kochankiem. Pretekstem do spotkań są badania nad historią jakiegoś miejscowego zabytku – wędrują po Lwowie i szukają odpowiedzi na dręczące ją pytania o siebie i swoje korzenie. Mężczyzna od lat myślał o ratowaniu zaniedbanej kamienicy przy ulicy Tołstoja i teraz razem postanawiają uratować witraż, który był sercem domu. Stare i niszczejące jedenastometrowe dzieło sztuki jest alegorią losów mieszkańców Lwowa i Ukrainy.

„Dla mnie witraż (…) jest ostatnią membraną kulturową miasta.

Jeżeli pęknie, nic go nie uratuje” 

 

Lektura napisana jest barwnym językiem z licznymi dygresjami na temat historii sztuki i historii Ukrainy. Czas i wątki nie zachowują ciągłości tylko są złożone z odłamków, tak jak tytułowy witraż.

Taką książkę mogła napisać tylko obywatelka Lwowa i jak o sobie sama mówi „człowiek pogranicza”, który łączy w sobie kilka tożsamości. 

Wydawnictwo Znak

Oprawa twarda

Liczba stron 304

  źródło zdj.: wysokieobcasy.pl

Za tę książkę ślę podziękowania dla Wydawnictwa Znak.

Ziarno prawdy - Zygmunt Miłoszewski

Jestem chyba jedną z ostatnich osób, które dopiero teraz przeczytały tę książkę i usłyszały o jej autorze czyli Zygmuncie Miłoszewskim. Nie jestem miłośniczką kryminałów i dlatego też nie interesowałam się nowościami z tego gatunku. Nie ukrywam, że promocja cenowa w pewnym dyskoncie z owadem w tle i film spowodowały, że postanowiłam z przekory przeczytać "Ziarno prawdy". Z bardzo dużym dystansem podchodziłam do lektury ale niepotrzebnie, bo książka porwała mnie od pierwszych stron. Jest to taki typ literatury, który nie daje codzienności normalnie funkcjonować. Wszystko schodzi na dalszy plan albo najpilniejsze rzeczy robione są w biegu. Prokurator Teodor Szacki przyjeżdża do prowincjonalnego Sandomierza,

które co prawda od osiemnastej było wymarłe – ale niestety nie dlatego, że mieszkańcy sie pomordowali. [s.20-21] ale dlatego, że była to typowa "dziura zabita dechami". W Warszawie zostawił swoją przeszłość – rodzinę i karierę dla sielankowatego miasteczka, w którym miał zacząć nowe życie. Po Wielkanocy dostaje śledztwo, które ma rozwiąć kto zabił działaczkę społeczną, której zwłoki znaleziono pod murami starej synagogi. Powracają antysemickie zaszłości – legendy i przesądy. Jak rozwikłać zagadkę jeżeli lokalna społeczność milczy?

Miłoszewski bardzo sprawnie wodzi za nos czytelnika. Mamy wiele zagadek i za każdym razem rozwiązanie ich nie jest takie oczywiste jakby wydawać się mogło. Bohaterowie są niesztampowi z bardzo ciekawymi życiorysami. Dialogi soczyste, dzięki którym książka wchodzi jak "nóż w brzuch" ;)

Polecam! 5/6

Nagrody „Książki roku 2014” przyznane w Bibliotece Narodowej

We wtorek 3 lutego w Bibliotece Narodowej już po raz trzynasty wręczono nagrody miesięcznika „Magazyn Literacki KSIĄŻKI” za Książki Roku 2014 oraz dyplomy dla wydawców, autorów i tłumaczy za Książki Miesiąca. Przyznano ponadto tytuły Wydawcy Roku 2014 (wydawnictwo Prószyński Media), Wydarzenie Roku 2014 (wydawnictwo Arkady za serię „Skarby Sztuki”), a Człowiekiem Roku 2014 został Tadeusz Zysk.

Nagrody Książki Roku 2014 w pięciu kategoriach, wybrane spośród nagrodzonych Książek Miesiąca, otrzymały:

• Dzieje Polski. Tom I prof. Andrzeja Nowaka (Biały Kruk) – kategoria „historia”
• Śpiewaj ogrody Pawła Huelle (Znak) – kategoria „proza polska”
• Przemyślny szlachcic Don Kichot z Manczy Cervantesa w tłum. Wojciecha Charchalisa (Rebis) – kategoria „proza obca”
• Dzienniki 1825-1875 Hansa Christiana Andersena w tłum. Bogusławy Sochańskiej (Media Rodzina) – kategoria „dzienniki”
• Oriana Fallaci. Portret kobiety Cristiny de Stefano w tłum. Aliny Pawłowskiej-Zampino (Sonia Draga) – kategoria „biografie, wspomnienia”.

Co miesiąc zespół redakcyjny pod przewodnictwem Krzysztofa Masłonia wybiera cztery tytuły, które zasługują na szczególną uwagę czytelnika ze względu na swoje wartości poznawcze, literackie czy artystyczne. Wyróżnione pozycje otrzymują tytuł Książki Miesiąca. W ten sposób przez cały rok powstaje lista 48 tytułów. Spośród Książek Miesiąca zostaje wybranych pięć najważniejszych tytułów, które otrzymują tytuł Książek Roku.
Wśród wyróżnionych autorów są m.in.: Elżbieta Cherezińska, Andrzej Chwalba, Magdalena Grzebałkowska, Paweł Huelle, Witold Kieżun, Tadeusz A. Kisielewski, Dariusz Michalski, Małgorzata Strzałkowska, Olga Tokarczuk, Paulina Wilk.
Nagrodzono również tłumaczy książek – Wojciecha Charchalisa, Michała Kłobukowskiego, Zbigniewa Kościuka, Alinę Pawłowską-Zampino, Andrzeja Polkowskiego, Jana Pykę, Bogusławę Sochańską.
„Magazyn Literacki KSIĄŻKI” ukazuje się od 1992 roku, jest miesięcznikiem o zasięgu ogólnopolskim poświęconym zagadnieniom rynku wydawniczo-księgarskiego, adresowanym do wydawców, księgarzy, bibliotekarzy oraz szerokiego grona osób zainteresowanych tą tematyką.

źródło: http://bn.org.pl

Pisarz naiwny i sentymentalny - Orhan Pamuk

 

Wielbię autorów, którzy swoim pisaniem potrafią mnie porwać tekstem, i tak jest w przypadku  książki tureckiego Noblisty Orhana Pamuka "Pisarz naiwny i sentymentalny". Niestety książka liczy mało stronic, bo zaledwie 174 i przeczytałam ją na kilku "kawiarnianych posiedzeniach". Mam nadzieję, że wyjdzie kolejny tom, a najlepiej tomy. 

Pamuk napisał tzw. eseje harwardzkie, o dwóch sferach: czytelnika i pisarza. Zadaje mnóstwo pytań i żadne z nich nie zostaje bez odpowiedzi i tutaj przytoczę przykład: Co dzieje się w umyśle i duszy, kiedy czytamy powieść? Czytelnik w trakcie lektury dostaje odpowiedź zwrotną w postaci takich słów: Czytanie powieści polega na nieustannym dociekaniu - nawet wówczas, gdy całkowicie oddajemy się lekturze - co z tego, co czytamy, jest fantazją, a co prawdą? [...] w książkach ceniłem zwłaszcza akcję, intrygę i bogatą scenerię wydarzeń.
W esejach przytacza wiele przykładów książek z młodości, m.in. Wojnę i Pokój, Annę Kareninę, i opowiada nam, co dzieje się z umysłem czytelnika gdy zanurza się w powieściowy świat - rozkłada na czynniki pierwsze. Interesuje go technika pisarska, psychologia postaci, czy pisarz pisze spontanicznie (naiwnie) czy też sentymentalnie (świadomie i refleksyjnie).
Noblista wiele zdradza  ze swojego warsztatu pisarskiego i dlatego jest to doskonała lektura dla początkującego pisarza lub dla ludzi takich jak, którzy często zadają pytanie: jak to jest zrobione?
Kiedy piszę powieść, zdanie po zdaniu i słowo po słowie (wyjątkiem są dialogi), wychodzę zawsze od jakiegoś mentalnego obrazu, który próbuję ukazać w możliwe przejrzysty sposób. [...] Kiedy przygotowuję się do przekształcania myśli w słowa, każą scenerię staram się zwizualizować tak, by przypomniała ujęcie filmowe, a każde zdanie skomponować tak, by przypomniało obraz.

Orhan Pamuk urodził się 7 czerwca 1952 roku w Stambule turecki pisarz, laureat Nagrody Nobla z dziedziny literatury w 2006.
Wychował się w bogatej rodzinie. W młodości kształcił się na malarza. Ukończył American Robert College w Stambule, a następnie studiował architekturę na tamtejszej politechnice, jednak po trzech latach porzucił ją, jak i ambicje zostania artystą lub architektem. Później studiował również dziennikarstwo na Uniwersytecie w Stambule, lecz nigdy nie pracował jako dziennikarz. Od 23 roku życia zajmuje się wyłącznie pisarstwem.
W jego kraju określa się go mianem komentatora społecznego, mimo iż sam uważa się za twórcę fikcji literackiej, bez skłonności politycznych. Należy do grona "oświeconych" intelektualistów tureckich, o nieortodoksyjnych poglądach religijnych, otwartych na integrację Turcji z Unią Europejską. Był pierwszym pisarzem świata muzułmańskiego, który publicznie potępił fatwę skazującą na śmierć Salmana Rushdiego. W swoich książkach opisuje często kontakt kultur Wschodu i Zachodu. Jego twórczość przetłumaczono na ponad 40 języków. /źródło: Wikipedia/

Nagroda Angelusa 2014 - Pavol Rankov

O NAGRODZIE

LITERACKA NAGRODA EUROPY ŚRODKOWEJ ANGELUS

Literacka Nagroda Europy Środkowej ANGELUS – najważniejsza nagroda w dziedzinie twórczości prozatorskiej tłumaczonej na język polski – stanowi bezpośrednie nawiązanie do wielowiekowych tradycji Wrocławia jako miasta spotkań i dialogu. Wrocław, ze względu na swoją historię i położenie, zawsze stanowił miejsce ścierania się najrozmaitszych narodowości, kultur i prądów umysłowych. Nagroda będzie przyznawana corocznie, pisarzom pochodzącym z Europy Środkowej, którzy podejmują w swoich dziełach tematy najistotniejsze dla współczesności, zmuszają do refleksji, pogłębiają wiedzę o świecie innych kultur.

Nagrodę Angelusa zdobył PAVOL RANKOV!!!
Słowacki pisarz Pavol Rankov podwójnym triumfatorem tegorocznej edycji Literackiej Nagrody Europy Środkowej „Angelus”. Jego powieść „Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej) w przekładzie Tomasza Grabińskiego została uznana przez jury za najlepszą spośród siedmiu zakwalifikowanych do finału książek.

Pavol Rankov (ur. 1964) – jeden z najciekawszych współczesnych pisarzy słowackich. Na co dzień pracuje jako wykładowca na Uniwersytecie Komeńskiego w Bratysławie. Jego twórczość tłumaczona była m.in. na język angielski, niemiecki, czeski, węgierski, polski, rumuński, szwedzki, japoński, hindi i arabski. Rankov jest autorem trzech zbiorów opowiadań: S odstupom času (Z perspektywy czasu, 1995); My a oni / Oni a my (My i oni / Oni i my, 2001); V tesnej blízkosti (W pobliżu, 2004). Ich polski wybór ukazał się w 2011 r. pod tytułem Bratysława jest mała
W 1995 r. pisarz otrzymał prestiżową Nagrodę im. Ivana Kraski, przyznawaną debiutującym słowackim autorom. Historyczna powieść Rankova Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej) (Stalo sa prvého septembra alebo inokedy, 2008) otrzymała w 2009 r. Europejską Nagrodę Literacką oraz kilka prestiżowych nagród słowackich (m.in. Nagroda Czytelników dziennika „SME”, Nagroda Fundacji Banku Tatra). Adaptacja powieści została wystawiona przez Słowacki Teatr Narodowy. W 2011 roku ukazała się jego najnowsza powieść Matky (Matki).

Historia w trzydziestu odsłonach

Tuż przed drugą wojną światową w leżącym niedaleko granicy węgierskiej prowincjonalnym czechosłowackim miasteczku Levice we względnej komitywie żyli Czesi, Słowacy, Węgrzy, Niemcy, Żydzi, Cyganie, trafiali się nawet Bułgarzy i Polacy. Zawierucha wojenna oraz późniejsze lata przechodzenia od stalinizmu do normalizacji rozsypały w pył ten barwny etniczny tygiel. W ciągu zaledwie trzydziestu lat w tej części Europy zmieniło się niemal wszystko. I właśnie w ramach trzydziestu lat, od roku 1938 do roku 1968 (są to w historii Czechosłowacji daty jednoznacznie symboliczne, kojarzące się z kapitulacją wobec wojsk hitlerowskich i będących na usługach Moskwy wojsk Układu Warszawskiego), słowacki pisarz Pavel Rankov zamknął czas akcji powieści „Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)”. Rozległy czasowy horyzont oraz czwórka głównych bohaterów różnej narodowości – tak skrojona powieść wymaga epickiego oddechu oraz niezwykle precyzyjnie poprowadzonej fabuły. Rankov poradził sobie z tymi wymogami w genialny w swej prostocie sposób. Każdy z rozdziałów rozgrywa się kolejnego roku tego samego dnia – pierwszego września. Dla bohaterów powieści będzie to data szczególna. Począwszy od pierwszego dnia września 1938 roku, gdy czwórka nastolatków rozgrywa intrygujące zawody pływackie na levickim basenie.
Trzech młodocianych przyjaciół – Czech Jan, Węgier Peter i Żyd Gabriel – założyli się między sobą, że ten, kto pierwszy przepłynie długość basenu, zdobędzie prawo do pierwszeństwa w ubieganiu się o względy pięknej koleżanki, Słowaczki Marii. Zawody, przerwane przez drobny incydent, nie zostaną rozstrzygnięte przez następne 30 lat. Okupacja, emigracja, faszyzm, komunizm, nacjonalizm, kolaboracja, partia, Służba Bezpieczeństwa – w życie młodych bohaterów, zmuszonych do przejścia wężowym ruchem przez ten labirynt, wkroczą bowiem historia z polityką i nic już nie będzie takie samo. Utraconego przedwojennego porządku wszechrzeczy, gdy życie było proste i jasne, nie da się już odzyskać. Pozostanie chaos, który grupa przyjaciół będzie próbowała jakoś okiełznać, co roku w ten sam wrześniowy dzień starając się rozstrzygnąć dawny zakład. Idea rozegrania przyjacielskich zawodów stanie się jedynym pewnikiem w czasach, gdy nic nie jest pewne – jak w kalejdoskopie zmieniają się nazwiska, imiona (Jan stanie się Honzą, Janosem, a nawet Ianem), granice, narodowości. Dla kogoś, kto nie orientuje się w geopolitycznych zawirowaniach w tej części Europy, taki stan jest trudny do zrozumienia: „Widzisz, to jest Europa Środkowa. Kiedy Niemcy zajęli Czechy, to w drugiej części kraju powstało Państwo Słowackie, ale Levice nagle już nie znajdowały się tam, ale na Węgrzech. Da się to zrozumieć?”.
Im bardziej zawiła staje się środkowoeuropejska historia, tym bardziej Rankov stara się uklasycznić swoją powieść. Szlachetność postaw i trwanie przy podstawowych wartościach przynosi bohaterom – niejako na przekór podłym czasom – ocalenie. Natomiast przejrzystość języka i lekkość stylu chronią czytelników przed zagubieniem się w nieprzyjaznym świecie. To właśnie prostota jest główną siłą napisanej z epickim rozmachem powieści Rankova – tej panoramy dziejów, na tle której rozgrywają się jednostkowe losy. Jest jednak coś, co rozbija tę klasyczność opowieści. To epizody, w których pojawiają się osoby odpowiedzialne za całe to polityczne zamieszanie –  Miklós Horthy, Josef Tiso, Klement Gottwald czy Alexander Dubček. Epizody absurdalne i jawnie groteskowe. Dzięki nim powieść nabiera dodatkowych rumieńców. W tym kontekście „Zdarzyło się pierwszego września” jest podwójnym zwycięstwem literatury, która jednocześnie ocala i unieważnia. Ocala pamięć o pokoleniu, któremu przyszło żyć w heroicznych czasach, i próbuje unieważnić absurdy XX-wiecznej historii. Albowiem, jak pisze Rankov, „Wszystko jest wymyślone. Niczego nigdy nie było, nikt nigdy nie żył. Pierwszego września też nigdy nie było”. Wszystko zdarzyło się komu innemu i kiedy indziej. W nienormalnych czasach. „Myślę, że literatura słowacka nie jest w stanie wywołać za granicą jakiegoś boomu” – stwierdził w jednym z wywiadów Pavol Rankov. To chyba zbyt zachowawcza wypowiedź, tym bardziej, że debiutancka powieść Rankova jest w stanie ów boom na słowacką literaturę wydatnie przyspieszyć.
Maciej Robert
Pavol Rankov, „Zdarzyło się pierwszego września (albo kiedy indziej)” tłum. Tomasz Grabiński, Słowackie Klimaty, Wrocław 2013












/źródło tekstu: http://angelus.com.pl/
/źródło foto: novinka.pl/